Een niet-gelukkig nieuwjaar gewenst

Een niet-gelukkig nieuwjaar gewenst!

 

De eerste week van 2017 zit er weer op. Dat betekent dat je weer de nodige mensen een gelukkig nieuwjaar hebt gewenst. Ik ook. Maar als ik er goed over nadenk: hoeveel mensen zijn nu werkelijk gelukkig? Begrijp me niet verkeerd. Ik wens iedereen veel geluk toe. Ik geloof ook dat we in Nederland weinig te klagen hebben over de kwaliteit van ons leven. Over het algemeen zijn we een gezond en welvarend volk. Maar is dat ook hetzelfde als werkelijk geluk?

 

Het perfecte plaatje

Veel twintigers en dertigers zijn gericht op het bereiken van het perfecte plaatje. Ze hebben het idee dat als ze dat plaatje hebben waargemaakt, dat ze dan gelukkig zijn. Dus als ze die goede baan hebben, een fijne relatie, kinderen die goed kunnen meekomen, een mooi huis. Vul maar dit voor jezelf maar eens in. Wat is jouw perfecte plaatje?

 

Helaas kent het idee van het perfecte plaatje twee problemen. En het zijn nou net deze twee problemen die er voor zorgen dat twintigers en dertigers zich massaal afvragen ‘of dit het nou is’.

 

Geld maakt niet gelukkig

Het eerste probleem is dat deze gerichtheid op materiële zaken maar voor een klein deel bijdraagt aan je geluksgevoel. Natuurlijk helpt het als je materiële omstandigheden goed zijn. Als dat niet zo is kun je daar behoorlijk ongelukkig van worden. De andere kant op werkt het alleen niet zo. Boven een bepaald niveau wordt je helemaal niet gelukkig van meer geld of een groter huis. Uit onderzoek (Lyubomirsky) blijkt dat je materiële omstandigheden maar voor een klein deel je geluk bepalen. Toch streven we dit massaal na.

 

Geluk is niet maakbaar

Het tweede probleem is dat het nastreven van geluk juist het tegenovergestelde effect bewerkstelligd. Door heel hard proberen gelukkig te zijn versterk je het idee dat je nú niet gelukkig bent. Dat ben je immers pas straks, als het plaatje klopt. En kom je dus in een vicieuze cirkel terecht waarin je steeds maar bevestigd krijgt dat je nu niet gelukkig bent. Geluk is dus helemaal niet maakbaar. En we doen nog wel zo hard ons best….

 

Zingeving in een concentratiekamp

Dan vraag je je misschien af hoe je dan wel gelukkig wordt. Victor Frankl geeft hierop in zijn boek Man’s search for meaning een waardevol antwoord. Frankl is een overlevende van de concentratiekampen. Hij beschrijft hoe een deel van de bewoners ten onder ging aan de omstandigheden in de kampen, terwijl een ander deel zich redelijk goed wist de handhaven. Volgens Frankl ligt het niet aan je (materiële) omstandigheden of je wel of niet gelukkig bent. Het ligt aan hoe je met deze omstandigheden omgaat. Je kunt je afvragen wat de zin is van iets dat je overkomt en daarover blijven malen, of je kunt er voor kiezen het zin te geven en ten positieve te gebruiken in je leven.

 

Zingeving lukt alleen als je voor jezelf een hoger doel hebt. Alleen dan kan je de gebeurtenissen in je leven zin geven, door ze aan dat doel te relateren. Geluk ontstaat vervolgens als onbedoeld neveneffect van je toewijding aan dat doel. Frankl had bijvoorbeeld het voornemen om de lessen van het leven in de kampen een plek te geven in zijn werk als psychiater tot doel. In plaats van zich slachtoffer te voelen en zich af te vragen waarom hij dit toch allemaal moest meemaken, koos hij er voor om het positieve uit deze ervaring te halen en dit te gebruiken om anderen te helpen. Geluk is dus altijd een bijproduct en kan nooit een doel op zich zijn.

 

Hogere doelen maken gelukkig

Simpel dus. Ontdek je eigen hogere doel en je kunt het geluksgevoel ervaren. Van een hoger doel is sprake als het niet alleen goed voor jou is, maar ook voor anderen en voor de grotere gemeenschap.

 

Verder blijkt uit onderzoek dat:

1. Gelukkige mensen een groot deel van hun tijd aan familie en vrienden besteden.
2. Gelukkige mensen dankbaar zijn voor alles wat ze hebben en in het nu genieten van het leven.
3. Activiteiten die geld kosten wellicht prettig voelen, maar níet gelukkiger maken. Bijvoorbeeld autorijden, televisiekijken, jetskiën. Mensen zijn gelukkiger met goedkope activiteiten als tuinieren of breien. Of met een goed gesprek.
4. Persoonlijke groei gelukkig maakt. Maar dan moet je wel je comfortzone durven verlaten…

 

Je eigen hogere doel vinden

Heb jij een hoger doel om na te streven? Zie je gevoel van onvrede als een signaal om hier eens goed over na te denken en zoek het niet in het perfecte plaatje. Hier een paar oefeningen die je kunnen helpen jouw eigen hogere doel te vinden:

1. Maak een top 5 van jouw belangrijkste waarden. Op internet zijn hele lijsten vinden. Kies er 5 uit die het beste bij je passen.
2. Maak een lijstje van dingen waar je goed in bent. Vaak zijn dat ook dingen waar je plezier aan beleeft. Vraag ook anderen waar ze jou goed in vinden.
3. Formuleer op basis van de vorige twee oefeningen een persoonlijk mission-statement. Dat kan in een paar woorden, of in één zin. Zelf heb ik het in een aantal zinnen beschreven.
4. Geef je hogere doel ook handen en voeten in de praktijk. Maak daarvoor een overzicht met alle rollen (partner, ouder, werkende, vriend, etc.) die je hebt en de taken die daarbij horen. Geef vervolgens per taak aan in welke mate dat bijdraagt aan je hogere doel. Is er bijsturing nodig?